در احادیث معتبری که پیرامون فلسفه و فایده ی وجود امام ( علیه السلام ) در دوران غیبت به ما رسیده است ، فواید گوناگونی را عنوان فرموده اند، از جمله :

 1- امام غایب ( ع ) ، واسطه ی فیض و امان اهل زمین است. امامان معصوم ( ع ) و امام زمان ( عج ) امان اهل زمین می باشند و اگر زمین از این حجت های الهی خالی بماند، دنیا و اهلش نابود خواهند شد؛ لذا وجودامام ( ع ) موجب برکات بسیاری می باشد .پیامبر اسلام ( ص ) هم در این موردفرموده است : ( ( ای والذی بعثنی بالنبوه ، انهم لینتفعون به و یستضییون بنور ولایته فی غیبته کانتفاع الناس بالشمس و ان جللها السحاب ؛ آری خداوندی که مرا به پیغمبری مبعوث گردانیده است ، آن ها از وجود او منتفع می شوند و از نور ولایتش در طول غیبت بهره می گیرند، چنان که از آفتاب پشت پرده استفاده می برند .) ) ، ( ینابیع الموده ، قندوزی ، ج 3، ص 170 ). خود امام زمان ( ع ) در این باره فرموده است : ( ( همان طور که از خورشید دروقتی که توسط ابرها پنهان شده است ، بهره گیری می شود، از من نیز در زمان غیبتم به همان صورت بهره می برند و همانا من سبب آرامش و امنیت مردم روی زمین هستم ، چنان که ستارگان امان اهل آسمانند، ( کمال الدین و تمام النعمه ، شیخ صدوق ، ص 485 )؛ . 2

-دیگر این که سینه ی امام و روح بلندش ،صندوق حفظ آیین الهی است که همه اصالت های نخستین و ویژگی های آسمانی دین تعلیمات را در خود نگاهداری می کند، تا دلایل الهی ونشانه های روشن پروردگار، باطل نگردد و به خاموشی نگراید

 .3- اثر امیدبخشی به مسلمین و تربیت گروه منتظر و آگاه : ایمان و اعتقاد به امام غایب ( عج ) سبب امیدواری مسلمانان نسبت به آینده ی پر مهر و صفای خویش در عصر ظهور امامشان می گردد .جامعه ی تشیع به اعتقاد خویش به وجود امام شاهد و زنده ، هر لحظه انتظار بازگشت آن بزرگوار ( ع ) را می کشد .شیعه هر چندامام زمان ( ع ) را در میان خود نمی بیند، اما خود را جدا از آن وجود نازنین نمی داند .امام غایب ( عج ) هم همواره مراقب حال شیعیان خویش می باشد؛چنان که خود فرموده است : ( ( ما در رسیدگی و سرپرستی شما، کوتاهی نکرده و یاد شما را از خاطر نبرده ایم ؛ پس تقوای الهی پیشه کنید تا از فتنه ای که به شما رو می آورد، شما را نجات بخشیم ) ) ، ( احتجاج طبرسی ، ج 2، ص 497 ).
      به نقل از سایت تبیان

ما این فوائد را تحت عنوان کلی «او بسان خورشید در پس ابر است»، می‌آوریم و این فوائد همگی بیانگر حقیقت این تشبیه است. در احادیث متعدد و گوناگونی که در زمینه حکمت و فایده وجود امام علیه‌السلام در دوارن غیبت به ما رسیده، تعبیر بسیار پر معنی و جالبی در یک عبارت کوتاه دیده می‌شود که می‌تواند کلیدی باشد برای گشودن این رمز بزرگ. و آن اینکه پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در پاسخ این پرسش که وجود حضرت بقیةالله ارواحنا فداه در عصر غیبت، چه فایده‌ای دارد، فرمود:

      «ایْ وَالذی بَعَثنی بِالنبوه اِنَّهُمْ لَیَنْتَفِعُونَ به وَ یَستَضیئونَ بِنُور و لایَتِهِ فی غَیْبَتهِ کَاْنتفاع الناسِ بالشَّمشِ وَ اِنْ جَلّلَهَا السحاب»؛ (بجار الانوار، 52/93، به نقل از کمال الدین شیخ صدوق)
      [آری سوگند بخدائی که مرا به نبوت برگزید، مردم از او منتفع می‌شوند، و از نور ولایتش در دوران غیبتش بهره می‌گیرند، همانگونه که از خورشید بهنگام قرار گرفتن پشت ابرها بهره می‌برند]

      برای فهم این کلید رمز، نخست باید نقش خورشید را بطور کلی، و به هنگامی که چهره تابناکش پشت ابرها پنهان می گردد، دریابیم.
      خورشید دارای دو نوع نورافشانی است: نور افشانی آشکار و نورافشانی مخفی، یا به تعبیر دیگر نورافشانی مستقیم و نورافشانی غیر مستقیم.

      در نور افشانی آشکار، اشعه آفتاب به خوبی دیده می‌شود، هر چند قشر ضخیم هوا که اطراف کره‌زمین را پوشانیده، همانند یک شیشه ضخیم کار می‌کند، شیشه‌ای که از شدت تابش آفتاب می‌کاهد و آن را قابل تحمل می‌سازد، نور آفتاب را تصفیه می‌کند و شعاعهای مرگبارش را خنثی و بی اثر می‌سازد، ولی به هر حال مانع از تابش مستقیم آفتاب نیست. ولی در تابش غیر مستقیم، ابرها هماننند یک شیشه مات، نور مستقیم خورشید را گرفته پخش می‌کنند.

      گاهی اوقات وارد اطاقی می‌شویم که با لامپ های مات روشن شده، اطاق را روشن می‌بینیم، اما خود لامپ و شعاع اصلی و مستقیم آن به هیچ وجه دیده نمی‌شوند ....
      از سوی دیگر، نور آفتاب مهمترین نقش را در دنیای حیات و موجودات زنده دارد. نور و حرارتی که از خورشید به هر سو پاشیده می‌شود، تنها انرژی زندگی بخش در گیاهان و حیوانات و انسان است.

      رشد و نمو موجودات زنده، تغذیه و تولید مثل آنها، حس و حرکت و جنبش، آبیاری زمینهای مرده، غرش امواج دریا، وزش حیات بخش بادها، ریزش دانه‌های زندگی آفرین باران و برف ، صدای زمزه آبشارها، نغمه‌های مرغان، زیبائی خیره کننده گلها، گردش خون در عروق انسان و طپش قلبها، عبور برق آسای اندیشه ازلابلای پرده‌های مغز، و لبخند شیرینی که بر لب گلبرگ مانند یک کودک شیر خوار نقش می‌بندد ... همه و همه بطور مستقیم یا غیر مستقیم به نور آفتاب بستگی دارد و بدون آن، همه اینها به خاموشی خواهند گرائید. این موضوع را با کمی دقت می‌توان دریافت. حال این سؤال پیش می‌آید که آیا این برکات و آثار زندگی‌بخش، مخصوص زمانی نیست که نور بطور مستقیم می‌تابد؟.

      پاسخ این سؤال روشن است: نه؛ بسیاری از این آثار در نور مات خورشید از پشت ابرها نیز وجود دارد. مثلاً در کشورها یا شهرهائی که چندین ماه از سال ابرها سراسر آسمان را پوشانیده‌اند، آفتاب دیده نمی‌شود، ولی گرما، نمو و رویش گیاهان، تولید انرژی لازم برای حیات، رسیدن غلات و میوه‌ها خندیدن گلها و شکوفه‌ها وجود دارند.

      بنابراین تابش خورشید از پشت پرده ابرها، قسمت مهمی از برکات خود را در بردارد. و تنها قسمتی از آثار که نیاز به تابش مستقیم دارد موجود نیست. مثلاً می‌دانیم تابش آفتاب، اثر حیاتی خاصی روی پوست و سایر جهاز بدن انسان و موجودات زنده دارد. به همین دلیل، در کشورهائی که از این نظر در محرومیت بسر می‌برند، در روزهای آفتابی، بسیاری از مردم «حمام آفتاب» می‌گیرند و در برابر این نور حیات‌بخش برهنه می‌گردند و با تمام ذرات وجود خود –که تشنه این هدیه آسمانی است- ذرات این نور را می‌مکند. تابش مستقیم آفتاب، علاوه بر اینکه روشنائی و گرمای بیشتری می‌آفریند، اثر خاصی به خاطر همان اشعه ماورای بنفش در کشتن انواع میکروبها و سالم سازی محیط دارد که در نور غیر مستقیم دیده نمی‌شود. از مجموع بحث قبل نتیجه می‌گیریم که: هر چند پرده‌های ابر، بعضی از آثار آفتاب را می‌گیرد، ولی قسمت مهمی از آن همچنان باقی می‌ماند.

      این بود حال «مُشَبَّهٌ بِهِ» یعنی آفتاب. اکنون باز می‌گردیم به وضع «مُشَبَّه» یعنی وجود رهبران الهی در حال غیبت. اشعه معنوی وجود امام علیه‌السلام در حالی که درپشت غیبت نهان است، دارای آثار قابل ملاحظه‌ای است که علی رغم تعطیل مسئله تعلیم و تربیت و رهبری مستقیم، حکمت وجود او را آشکار می‌سازد. به ملاحظه اجمال این نوشته، برخی از این آثار، در اینجا بیان می‌شود.

      الف- پاسداری از آئین الهی
      با گذشت زمان و آمیختن سلیقه‌ها و افکار شخصی به مسائل مذهبی و گرایشهای مختلف به سوی برنامه‌های ظاهر فریب مکتبهای انحرافی، و دراز شدن دست مَفْسَدِه جویان به سوی مفاهیم آسمانی، اصالتِ پاره‌ای از این قوانین از دست می‌رود و دستخوش تغییرات زیانبخشی می‌گردد.

      این آب زلال که از آسمان وحی نازل شده، با عبور از مغزهای این و آن تدریجاً تیره و تار گشته، صفای نخستین خود را از دست می‌دهد.
      این نور پر فروغ با عبور از شیشه‌های ظلمانی افکار تاریک، کمرنگ‌تر می‌گردد. خلاصه با آرایشها و پیرایشهای کوته بینانه افراد و افزودن شاخ و برگهای تازه به آن چنان می‌شود که گاهی بازشناسی مسائل اصلی، دچار اشکال می گردد. آن شاعر خطاب به پیامبر صلی الله علیه و آله می گوید:

      شرع تو را در پی آرایشند      دین تو را از پی پیرایشند
 بس که فزودند بر آن برگ و بر      گر تو بینی نشاسی دگر

      با این حال، آیا ضروری نیست که در میان جمع مسلمانان کسی باشد که مفاهیم فناناپذیر تعالیم اسلامی را در شکل اصلیش حفظ و برای آیندگان نگهداری کند؟

      می‌دانیم در هر مؤسسه مهمی، صندوق نسوزی وجود دارد که اسناد مهم آن مؤسسه را در آن نگهداری می‌کنند، تا از دستبرد دزدان محفوظ بماند. بعلاوه هرگاه مثلاً آتش‌سوزی در آنجا روی دهد، از خطر حریق مصون باشد که اعتبار و حیثیت آن مؤسسه نزدیکی پیوند با حفظ آن اسناد و مدارک دارد.

      سینه امام و روح بلندش، صندوق نسوز حفظ اسناد آئین الهی است که همه اصالتهای نخستین و ویژگیهای آسمانی این تعلیمات را در خود نگاهداری می‌کند، «تا دلائل الهی و نشانه‌های روشن پروردگار باطل نگردد و به خاموشی نگراید» و این یکی دیگر از آثار وجود او، گذشته از آثار دیگر است.

      ب- تربیت گروه منتظر آگاه
      برخلاف آنچه بعضی فکر می‌کنند، رابطه امام در زمان غیبت به کلی از مردم بریده نیست. بلکه آن گونه که از روایات اسلامی برمی‌آید، گروه کوچکی از آماده‌ترین افراد –که سری پرشور از عشق خدا، و دلی پر ایمان و اخلاصی فوق العاده برای تحقق بخشیدن به آرمان اصلاح جهان دارند- با حضرتش در ارتباطند.

      معنی غیبت امام صلوات الله علیه، این نیست که آن حضرت به شکل یک روح نامرئی و یا شعاعی ناپیدا درمی‌آید. بلکه او از یک زندگی طبیعی آرام برخوردار است، بطور ناشناخته در میان همین انسانها رفت و آمد دارد، دلهای بسیار آماده را برمی‌گزیند و در اختیار می‌گیرد، بیش از پیش آماده می‌کند و می‌سازد. افراد مستعد، به تفاوت میزان استعداد و شایستگی خود، توفیق درک این سعادت را پیدا می‌کنند. بعضی چند لحظه و برخی چند ساعت یا چند روز، و جمعی سالها با حضرت بقیه الله ارواحنا فداه در تماس هستند.

      آنها کسانی هستند که آنچان بر بال و پر دانش و تقوی قرار گرفته و بالا رفته‌اند که همچون مسافران هواپیماهای دور پرواز، بر فراز ابرها قرار می‌گیرند، آنجا که هیچگاه حجاب و مانعی بر سر راه تابش جهانبخش آفتاب نیست، در حالی که دیگران در زیر ابرها و در تاریکی و نور ضعیف بسر می‌برند.

      بدرستی حساب صحیح نیز همین است. من نباید انتظار داشته باشم که آفتاب را به پائین ابرها بکشم تا چهره او را ببینم. چنین انتظاری، اشتباه بزرگ و خیال خام است. این منم که باید بالاتر از ابرها پرواز کنم، تا شعاع جاودانه آفتاب را جرعه جرعه بنوشم و سیراب گردم.
      بهر حال، تربیت این گروه یکی دیگر از حکمت‌های وجود آن حضرت در این دوران است.

      ج- نفوذ روحانی و ناآگاه
      می‌دانیم خورشید، یک سلسله اشعه مرئی دارد که از ترکیب آنها با هم، هفت رنگ معروف پیدا می‌شود و یک سلسله اشعه نامرئی که به نام «اشعه ماوراءبنفش» و «اشعه مادون‌قرمز» نامیده شده است. همچنین یک رهبر بزرگ آسمانی، خواه پیامبر باشد یا امام، علاوه بر تربیت تشریعی –که از طریق گفتار و رفتار و تعلیم و تربیت عادی صورت می‌گیرد- یکنوع تربیت روحانی دارد، که از راه نفوذ معنوی در دلها و فکرها اعمال می‌شود. و می‌توان آن را تربیت تکوینی نام گذارد. در آنجا الفاظ و کلمات و گفتار و کردار کار نمی‌کند، بلکه تنها جاذبه و کشش دورنی مؤثر است.

      در حالات بسیاری از پیشوایان بزرگ الهی می‌خوانیم که گاه بعضی از افراد منحرف و آلوده، با یک تماس مختصر با آنها بکلی تغییر مسیر می‌دادند، و سرنوشتشان یکباره دگرگون می‌شد و به قول معروف با صدوهشتاد درجه بازگشت، راه کاملا تازه‌ای را انتخاب می‌کردند، یک مرتبه فردی پاک و مؤمن و فداکار از آب در‌می‌آمدند که از بذل همه وجود خود نیز مضایقه نداشتند.

      این دگرگونیهای تند و سریع و همه جانبه، این تحولات جهش آسا و فراگیر، آنهم با یک نگاه و برخورد- البته برای آنها که در عین آلودگی، یک نوع آمادگی نیز دارند- نتیجه جذبه ناخودآگاه است که گاهی از آن تعبیر به «نفوذ شخصیت» نیز می‌شود.

      بسیاری این موضوع را در زندگی خود تجربه کرده‌اند که به هنگام برخورد با افرادی که روحهای بزرگ و عالی دارند، چنان بی اختیار و ناخودآگاه تحت تأثیر آنان قرار می‌گیرند که حتی سخن گفتن در برابر آنها برایشان مشکل می‌شود، و خود را در میان هاله‌ای مرموز و غیر قابل توصیف از عظمت و بزرگی می‌بینند.

      البته ممکن است گاهی اینگونه امور را با تلقین و امثال آن توجیه کرد، ولی مسلماً این تفسیر برای همه موارد صحیح نیست. بلکه راهی جز این ندارد که بپذیریم این آثار، نتیجه شعاع اسرارآمیزی است که از درون ذات انسانهای بزرگ برمی‌خیزد.
      سرگذشتهای فراوانی در تاریخ پیشوایان بزرگ می‌بینیم که جز از این راه نمی‌توان آنها را تفسیر کرد، که در اینجا چند نمونه ذکر می‌کنیم.

      برخورد اَسْعَد بن زُرارَة بت‌پرست به پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله در کنار خانه کعبه و تغییر جهش آسای طرز تفکر او، و یا آنچه دشمنان سر سخت پیامبر(ص) نام آن را سحر می‌گذاردند و مردم را به خاطر آن از نزدیک شدن به او باز می‌داشتند. (اعلام الوری، 35-40)

      تأثیر پیام امام حسین صلوات‌الله‌علیه روی فکر «زُهَیر» در مسیر کربلا نقل شده، تا آنجا که با شنیدن پیام امام حتی نتوانست لقمه‌ای را که در دست داشت به دهان بگذارد، و آنرا به زمین نهاد و حرکت کرد.

      کشش عجیب و فوق العاده‌ای که «حُرِّبن یَزید ریاحی» در خود احساس می‌کرد، و با تمام شجاعتش همچون بید می‌لرزید، و همین کشش سرانجام او را به صف مجاهدان کربلا کشید و به افتخار بزرگ شهادت نائل آمد.

      داستان جوانی که در همسایگی «اَبوبَصیر» زندگی داشت، و با ثروت سرشار خود –که از خوش خدمتی بدستگاه بنی‌امیه فراهم ساخته بود- به عیش و نوش و بی‌بندوباری پرداخته بود. و سرانجام با یک پیام امام صادق علیه‌السلام بکلی دگرگون شد، و همه کارهای خود را کناری نهاد و تمامی اموالی را که از طریق نامشروع گرد آورده بود، یا به صاحبش داد و یا در راه خدا انفاق کرد.

      سرگذشت کنیز خواننده و زیبا و عشوه‌گری که هارون به گمان خام خود برای منحرف ساختن ذِهن امام کاظم صلوات‌الله‌علیه به زندان اعزام داشته بود، و منقلب شدن روحیه او در یک مدت کوتاه، تا آنجا که قیافه و طرز سخن و منطق او هارون را به حیرت و و حشت افکند...

      همه‌و‌همه نشانه و نمونه‌هائی از همین تأثیر ناخودآگاه است که می‌توان آنرا شعبه‌ای از ولایت تکوینی معصومین-اعم از پیامبر و امام(ع)- دانست، چرا که عامل تربیت و تکامل در اینجا الفاظ و جمله‌ها و راههای معمولی و عادی نیست، بلکه جذبه معنوی و نفوذ روحانی، عامل اصلی محسوب می‌شود. همانگونه که گفتیم، پیامبران و امامان –بر اساس فضائل موهبتی- و رجال راستین و شخصیتهای بزرگ الهی بر اساس فضائل اکتسابی به تناسب میزان شخصیت خود هاله ای از این نفوذ ناخودآگاه در پیرامون خود ترسیم می‌کنند. و البته قلمرو گروه اول با گروه دوم از نظر ابعاد و گستردگی قابل مقایسه نیست.

      وجود مبارک امام علیه‌السلام در پشت ابرهای غیبت نیز، این اثر را دارد که از طریق شعاع نیرومند و پردامنه «نفوذ شخصیت» خود، دلهای آماده را در نزدیک و دور، تحت تأثیر جذبه مخصوص قرار داده، به تربیت و تکامل آنها می‌پردازد و از آنها انسانهائی کامل‌تر می‌سازد. ما قطبهای مغناطیسی زمین را با چشم خود نمی‌بینیم، ولی اثر آنها روی عقربه‌های قطب‌نما، در دریاها راهنمای کشتیهاست و در صحراها و آسمانها راهنمای هواپیماها و وسائل دیگر است. در سرتاسر کره‌زمین، از برکت این امواج، میلیون‌ها مسافر راه خود را به سوی مقصد پیدا کرده، با وسائل نقیله بزرگ و کوچک بفرمان همین عقربه ظاهراً کوچک از سرگردانی رهائی می‌یابند.

      آیا تعجب دارد اگر وجود مبارک امام –صلوات‌الله‌علیه- در زمان غیبت، با امواج جاذبه معنوی خود، افکار و و جانهای زیادی را که در دور یا نزدیک قرار دارند، هدایت کند، و از سرگردانی رهائی بخشد؟ البته نباید فراموش کرد که امواج مغناطیسی زمین، روی هر آهن پاره بی ارزشی اثر نمی‌گذارد، بلکه روی عقربه‌های ظریف و حساسی که خاصیت آهنربائی یافته‌اند و یک نوع سنخیت و شباهت با قطب فرستنده امواج مغناطیسی پیدا کرده‌اند، اثر می‌گذارند. همینطور دلهائی که راهی با امام علیه‌السلام دارند و شباهتی را در خود ذخیره نموده‌اند، تحت تأثیر آن جذبه روحانی قرار می‌گیرند.

      با در نظر گرفتن آنچه گفتیم، یکی دیگر از آثار و حکمتهای وجود امام عجل‌الله‌تعالی‌فرجه در چنین دورانی آشکار می‌گردد.

      د- ترسیم هدف آفرینش
      هیچ عاقلی بی هدف گام برنمی‌دارد. هر حرکتی که در پرتو عقل و علم انجام گیرد، در مسیر هدفی قرار خواهد داشت. با این تفاوت که هدف در کار انسانها معمولاً رفع نیازمندی خویش و برطرف ساختن کمبودهاست، ولی در کار خدا، هدف متوجه دیگران و رفع نیازهای آنهاست، چرا که ذات او از هر نظری کامل است و عاری از هرگونه کمبود. و با این حال، انجام دادن کاری به نفع خود، درباره او مفهوم ندارد. حال به مثال زیر توجه کنید.

      در زمینی مستعد و آماده، باغی پر گل و میوه احداث می‌کنیم. در لابلای درختان و بوته‌های گل، علف هرزه های می‌رویند. هر وقت به آبیاری آن درختان برومند می‌پردازیم، علف هرزه ها نیز از پرتو آنها سیراب می‌شوند.
      در اینجا ما دو هدف پیدا می‌کنیم: هدف اصلی که آب دادن درختان میوه و بوته‌های گل است، و هدف تبعی یعنی آبیاری علف‌های هرزه‌های بی‌مصرف.
      بدون شک، هدف تبعی نمی‌تواند انگیزه عمل گردد، و یا حکیمانه بودن آن را توجیه کند. مهم همان هدف اصلی است که جنبه منطقی دارد.
      حال فرض می‌کنیم بیشتر درختان باغ خشک شوند و تنها یک درخت باقی بماند، اما درختی که به تنهائی گلها و میوه‌هائی را که از هزاران درخت انتظار داریم، به ما می‌دهد. بدون تردید، برای آبیاری همان یک درخت هم که باشد آبیاری و باغبانی را ادامه خواهیم داد، گواینکه علف هرزه‌های زیادی نیز از آن بهره گیرند. و اگر یک روز آن درخت نیز بخشکد، آنجاست که دست از آبیاری باغ می‌کشیم، هر چند علف هرزه‌ها بمیرند.

      آنها که در مسیر تکاملند، درختان و شاخه‌های پربار هستند. آنها که به پستی گرائیده و منحرف و آلوده‌اند، علف هرزه‌های این باغند، مسلماً این آفتاب درخشان، این مولکولهای حیات‌بخش هوا، این همه برکات زمین و آسمان برای آن آفریده نشده است که مشتی فاسد و هرزه به جان یکدیگر بیفتند و به خوردن یکدیگر مشغول شوند، و جز ظلم و ستم و جهل و فساد محصولی برای اجتماع آنها نباشد. نه، هرگز، هدف آفرینش نمی‌تواند اینها باشد.

      این جهان و تمام مواهب آن، از دیدگاه یک فرد خداپرست –که با مفاهیمی چون علم و حکمت خدا آشناست- برای صالحان و پاکان آفریده شده است، همانگونه که سرانجام نیز بطور کامل از دست غاصبان به درآمده، و در اختیار آنان قرار خواهد گرفت.
      «اِنَّ اْلاَرْضَ یَرِثُها عبادِی الصّالِحُونَ» انبیاء/105
      [روزی زمین از آن صالحان خواه بود].

      باغبان آفرینش، بخاطر همین گروه، فیض و مواهب خود را همچنان ادامه می‌دهد. هر چند علف هرزه‌ها نیز به عنوان یک هدف تبعی سیراب گردند و بهره‌مند شوند، ولی بی‌شک هدف اصلی، آنها نیستند. و اگر –به فرض محال- روزی فرا رسید که آخرین نسل گروه صالحان از روی زمین برچیده شوند، آن روز دلیلی بر ادامه جریان این مواهب وجود نخواهد داشت.

      آن روز، آرامش زمین به هم می‌خورد و آسمان برکات خود را قطع می‌نماید و زمین از دادن بهره به انسانها مضایقه خواهد کرد. از طرفی پیامبر و امام، حجت خدا و مقصد مهم از خلقت جهان و انسان هستند، یعنی همان گروهی که هدف اصلی آفرینش را تشکیل می‌دهند. به همین دلیل وجود امام علیه‌السلام به تنهائی یا در رأس گروه صالحان، توجیه کنندة هدف آفرینش و مایه نزول هر خیر و برکت است، ریزش باران فیض و رحمت خدا است، اعم از اینکه در میان مردم آشکارا زندگی کند یا مخفی و ناشناس بماند.

      درست است که افراد صالح دیگر نیز، هر کدام –در حدّ خود- هدفی هستند برای آفرینش، و یا به تعبیر دیگر بخشی از آن هدف بزرگ. ولی نمونه کامل این هدف. همین انسانهای نمونه و مردان آسمانی می‌باشند، هر چند سهم دیگران نیز محفوظ است. و از اینجا این معنی روشن می‌شود که در پاره ‌ای از روایات به این مضمون وار شده که:

      «بِیُمْنِهِ رُزِقَ الْوری وَ بوُجُودِهِ ثبتت اْلاَرْضُ وَ السَّماء»
      [از برکات وجود او (یعنی حجت و نماینده الهی) مردم روزی می‌برند و بخاطر هستی او آسمان و زمین بر پاست].
      با توضیحاتی که دادیم، معلوم می‌شود، که این موضوع، یک موضوع اِغراق‌آمیز، دور از منطق، و یا شرکت آلود نمی‌باشد. همچنین عبارتی که به عنوان یک حدیث قدسی از خداوند متعال در کتب مشهور نقل شده که خطاب به پیامبرش می‌فرماید:

      «لَو لا کَ لَما خَلَقْتُ اْلاَفْلاکَ».
      [اگر تو نبودی آسمانها را نمی‌آفریدم].
      بیان یک واقعیت است نه مبالغه، اما پیامبر، شاهکار هدف آفرینش است و صالحان دیگر هر کدام بخشی از این هدف بزرگ را تشکیل می‌دهند. از مجموع آنچه در این فصل، تحت چهار عنوان گفته شد، نتایج زیر عاید می‌گردد:

      آنها که دور نشسته‌اند و وجود امام را در عصر غیبت، یک وجود شخصی و بدون بازده اجتماعی دانسته‌اند، و بر عقیده شیعه در این زمینه تاخت و تاز کرده‌اند که وجود چنین امامی چه نفعی برای رهبری و امامت خلق می‌تواند داشته باشد، آنچنان که آنها گفته‌اند نیست، و آثار وجودی امام در این حال نیز فراوان است.
      آیة الله جعفر سبحانی،پرسشها و پاسخ ها
      به نقل از سایت تبیان